Het was uren na zonsondergang toen de acht hulpvrachtwagens van de geïmproviseerde steiger reden, aan elkaar geplaveid van tonnen wrakstukken die door maanden van oorlog in Gaza waren achtergelaten.
De vrachtwagens werden geëscorteerd door drie voertuigen met hulpverleners aan boord. van de World Central Kitchen, de hulporganisatie die de massale voedselverzending had geregeld. Alle zeven hulpverleners droegen kogelvrije vesten. De auto's waren, ook op het dak, gemarkeerd met het embleem van de groep, een veelkleurige koekenpan.
Na een slopende kruip over een platgetreden weg leek het alsof de missie was volbracht. Het konvooi zette zijn kostbare lading af bij een pakhuis en het team bereidde zich voor om naar huis te gaan.
Advertentie
Er was die nacht niet veel meer dan een stukje maan. De wegen waren donker, afgezien van enkele plekken waar licht uit gebouwen met hun eigen generatoren stroomde. Een paar minuten na 22.00 uur. het konvooi trok zuidwaarts over Al Rashid Street, de kustweg van Gaza.
De eerste raket sloeg iets meer dan een uur later in. Kort daarna waren alle zeven hulpverleners dood. Een cruciale poging om hongersnood te voorkomen. Het pad naar de aanval van 1 april begon maanden geleden, toen hulpgroepen wanhopig zochten naar manieren om miljoenen mensen te voeden die waren afgesneden van reguliere voedselleveringen.
Gaza werd binnen enkele uren na de aanval van Hamas-militanten, die de oorlog aanwakkerde, door Israëlische troepen afgesloten. Sindsdien zijn ruim 33.000 Palestijnen vermoord en is meer dan 80 procent van de 2,3 miljoen mensen in de enclave ontheemd.
Honger is gemeengoed geworden. Hongersnood, zo waarschuwen VN-functionarissen, is steeds waarschijnlijker geworden in het door oorlog geteisterde noorden van Gaza. Nu de situatie steeds nijpender wordt en de leveringen via de grensovergangen van Gaza met Israël en Egypte beperkt zijn, heeft World Central Kitchen een pioniersrol gespeeld in het leveren van hulp over zee.
Advertentie
De hulpgroep, in 2010 opgericht door de beroemde chef-kok José Andrés, heeft van Haïti tot Oekraïne gewerkt en teams uitgezonden die snel op grote schaal maaltijden kunnen verzorgen in conflictgebieden en na natuurrampen. De groep is er trots op voedsel te bieden dat past bij de lokale smaak. Het eerste schip arriveerde medio maart en leverde in coördinatie met Israël 200 ton voedsel, water en andere hulp.
Op 30 maart verlieten drie schepen en een schip Cyprus met voldoende rijst, pasta, meel, groenten in blik en andere benodigdheden om meer dan 1 miljoen maaltijden te bereiden, aldus de groep. Twee dagen later was een deel van die voorraden klaar om per vrachtwagen naar het hart van Gaza te worden vervoerd.
1 april, 22.00 uur
Het uit acht vrachtwagens bestaande World Central Kitchen-konvooi keerde na vertrek zuidwaarts de pier, langs de kust richting een pakhuis ongeveer tien kilometer verderop.
Het World Central Kitchen-team reisde in twee pantserwagens en een derde ongepantserd voertuig. Onder hen bevonden zich een Palestijnse chauffeur en vertaler, Saifeddin Issam Ayad Abutaha, een jonge zakenman wiens moeder hoopte een vrouw voor hem te vinden; en veiligheidsadviseur Jacob Flickinger, een Amerikaans-Canadese staatsburger die spaart om een huis te bouwen in Costa Rica waar hij en zijn vriendin hun 18 maanden oude zoon kunnen opvoeden.
Er waren drie Britse militaire veteranen, een Australische geliefde vanwege haar dikke knuffels en meedogenloze werkethiek en een Poolse vrijwilliger die door de groep werd aangekondigd als ‘bouwer, loodgieter, lasser, elektricien, ingenieur, baas, vertrouweling, vriend en teamgenoot’. Het team had van tevoren een ‘deconflictieplan’ opgesteld met de Israëlische strijdkrachten, zodat het leger zou weten wanneer ze zouden reizen en welke route ze zouden nemen.
Advertentie
Hulporganisaties gebruiken complexe systemen om hun posities te behouden ploegen veilig. Meestal sturen ze een voorschotplan naar COGAT, het Israëlische defensieagentschap dat verantwoordelijk is voor Palestijnse civiele zaken, dat het vervolgens deelt met het Israëlische leger, zei een militaire functionaris.
Terwijl de leveringen plaatsvinden, kunnen de hulpgroepen in realtime met het leger communiceren, zei de functionaris, op voorwaarde van anonimiteit in overeenstemming met de briefingregels van het leger.
Werknemers van World Food Kitchen hebben GPS-zenders bij zich die hun locaties, aldus een medewerker van de organisatie die op voorwaarde van anonimiteit sprak omdat hij geen toestemming had om met de media te praten.
Veel hulpverleners hebben hun zorgen geuit over het deconflictiesysteem.
“Het heeft niet goed gewerkt”, zegt Chris Skopec, een in Washington gevestigde functionaris van de hulpgroep Project Hope, daarbij verwijzend naar slechte communicatie en coördinatie. “En als het niet goed werkt, gaan er mensen dood.”
22.28 uur
Een paar kilometer van de pier begon het mis te gaan. Een Israëlische officier, toekijkend vanaf een drone, zag wat hij dacht dat een Hamas-schutter op een vrachtwagen klom en in de lucht schoot. Gewapende mannen zijn een dagelijks onderdeel van het leven in Gaza, dat sinds 2007 door Hamas wordt bestuurd. Het kunnen Hamas-strijders zijn, leden van de door Hamas gecontroleerde politie of particuliere bewakers.
Advertentie
Sommige hulpgroepen huren gewapende bewakers in. Volgens hulpfunctionarissen zijn het vaak mannen in burger die met geweren of grote stokken zwaaien om hongerige Palestijnen terug te slaan die proberen voorraden af te pakken.
De World Central Kitchen maakt soms gebruik van gewapende bewakers, zei de medewerker, hoewel het niet duidelijk was of ze voor het konvooi van 1 april waren ingezet. De werknemer en andere hulpfunctionarissen hielden vol dat hun bewakers geen deel uitmaakten van Hamas of zijn militante bondgenoot, de Palestijnse Islamitische Jihad, maar gingen niet dieper in op de verklaringen van de bewakers. verbondenheid. Ondanks dergelijke ontkenningen is het onwaarschijnlijk dat iemand die bovenop een hulptruck zit, niet op zijn minst stilzwijgende toestemming van Hamas heeft.
De Israëlische militaire woordvoerder majoor Nir Dinar zei dat soldaten bij het bepalen van doelen onderscheid proberen te maken tussen gewapende bewakers en Hamas-militanten. Hij zei dat hij de mogelijkheid niet kon uitsluiten dat de gewapende mannen die het konvooi van de World Central Kitchen vergezelden bewakers waren.
22.46 uur
In korrelige luchtbeelden die het Israëlische leger aan journalisten liet zien zwermden mensen rond het konvooi toen het aankwam bij een World Central Kitchen-magazijn in de stad Deir Al-Balah. Twee van de mannen waren gewapend, zeiden ze.
Advertentie
22.55 uur
De vrachtwagens bleven bij het magazijn, maar de drie voertuigen van World Central Kitchen reden naar het zuiden om de arbeiders naar hun onderkomen te brengen. Een ander voertuig dat zich bij het konvooi had aangesloten – waar volgens de Israëli's schutters in zaten – reed noordwaarts richting een ander pakhuis.
Planningsberichten verzonden door World Central Kitchen hadden duidelijk gemaakt dat de hulpverleners niet bij de vrachtwagens zouden blijven, maar dat ze reis verder met de auto.
Maar Israëlische functionarissen zeggen dat de soldaten die het konvooi in de gaten hielden, de berichten niet hadden gelezen. Toen dacht een Israëlische officier dat hij iemand met een pistool in een voertuig van de World Central Kitchen zag stappen.
“De gemoedstoestand was destijds dat de humanitaire missie was geëindigd en dat ze Hamas-voertuigen volgden met minstens één vermoedelijke schutter”, zei de gepensioneerde generaal Yoav Har-Evan, die het militaire onderzoek naar de aanval leidde. .
Vanwege de duisternis zeiden Israëlische functionarissen dat de emblemen van de World Central Kitchen op de auto's ’ daken waren niet zichtbaar.
Advertentie
23.09 uur
De eerste raket trof een van de pantserwagens terwijl deze langs de kustweg reed. Hulpverleners vluchtten vanuit het beschadigde voertuig naar de andere gepantserde auto, die Israël twee minuten later aanreed.
De overlevenden stapten in het derde voertuig. Ook deze was al snel raak. Abdel Razzaq Abutaha, de broer van de vermoorde chauffeur, zei dat andere hulpverleners hem na de ontploffingen belden en hem vertelden hoe het met zijn broer ging.
Hij belde herhaaldelijk de telefoon van zijn broer. Uiteindelijk nam een man op en zei dat hij de telefoon ongeveer 200 meter van een van de gebombardeerde auto's had gevonden.
‘Iedereen in de auto kwam om’, zei de man tegen Abdel Razzaq. Abdel Razzaq had geloofd dat het werk van zijn broer veilig zou zijn. ‘Het is een Amerikaans internationaal instituut met topcoördinatie,’ zei hij. “Wat valt er te vrezen?”
De nasleep
Toen de zon de volgende ochtend opkwam, lagen de verbrande kafjes van de drie voertuigen verspreid over ongeveer anderhalve kilometer van Al Rashid Street . Israël gaf snel toe dat het de hulpverleners per ongeluk had gedood en startte een onderzoek.
Advertentie
“Het is een tragedie”, zei militaire woordvoerder admiraal Daniel Hagari tegen verslaggevers. “Het had niet mogen gebeuren. En we zullen ervoor zorgen dat dit niet nog een keer gebeurt.” Vrijdag zei Israël dat het twee officieren had ontslagen en nog eens drie had berispt voor hun rol, omdat ze kritieke informatie verkeerd hadden behandeld en de regels van het leger hadden geschonden, die meerdere redenen vereisen om een doelwit te identificeren.
< p>In de nasleep van de dodelijke aanval hebben Israël en COGAT een speciale ‘oorlogskamer’ opgezet waar COGAT en militaire functionarissen samenkomen om het coördinatieproces te stroomlijnen. De beloften van Israël hebben weinig gedaan om de groeiende internationale woede over zijn offensief te stillen.
Sinds het begin van de oorlog zijn in Gaza meer dan 200 hulpverleners gedood, waaronder minstens 30 die tijdens hun diensttijd zijn omgekomen. , aldus de VN. Veel hulpverleners merkten op dat de konvooiaanval alleen maar opviel omdat zes van de doden niet Palestijns waren.
Hulpverleners zijn in veel opzichten een moeilijk te definiëren gemeenschap. Sommigen zijn experts die een goed inkomen verdienen door van ramp naar ramp te reizen. Sommigen zijn vrijwilligers die op zoek zijn naar een manier om iets goeds te doen. Sommigen worden gedreven door ambitie, anderen door geloof.
Advertentie
In Gaza begreep iedereen echter de risico's. John Flickinger's zoon Jacob, een Canadese militaire veteraan, was lid van het beveiligingsteam van het konvooi.
“Hij bood zich vrijwillig aan om Gaza binnen te gaan, en hij had behoorlijk heldere ogen”, vertelde Flickinger. de AP. “We hebben erover gesproken, dat het een chaotische situatie was.” Terwijl World Central Kitchen en een paar andere hulpgroepen hun operaties in Gaza na de aanslagen stopzetten, gingen veel van de grootste organisaties, waaronder Artsen Zonder Grenzen en Oxfam International, nauwelijks langzamer.
De konvooiaanval “was niet nodig”. Helaas buiten de dingen die we hadden kunnen voorspellen”, zegt Ruth James, een in Groot-Brittannië gevestigde regionale humanitaire coördinator van Oxfam. Op één geannuleerde reis na bleven de Oxfam-medewerkers gewoon doorwerken.
“Wat houdt hen gaande?” zij vroeg. “Ik kan er alleen maar naar raden.”