Zdjęcia Shamil Zhumatov / Reuters
Dążenie regulatorów dać skierowanie środków wsparcia rafinacji ropy naftowej sie okaze trudności w ich realizacji, więc mało prawdopodobne, aby środki te będą ostateczne
W końcu lipca Duma w trzecim czytaniu przyjęła pakiet projektów ustaw o zakończeniu manewru podatkowego w branży naftowej. Wielkich niespodzianek ich rozpatrzenie w parlamencie nie przyniosło: intencją rządu krok po kroku wyzerować cła eksportowe w zamian za podwyższenie podstawowej stawki podatku odpraw zyskała status prawny. Jednak awans z pierwszego czytania do trzeciej jednak zawierał w sobie intrygę — w ścianach parlamentu decydowało, co w rezultacie okaże się konfiguracja obsługi rafinacji ropy naftowej, wokół której firmy i regulatory w ciągu ostatnich sześciu miesięcy złamał wiele kopii.
Spory o środki wsparcia
W styczniu ministerstwo Finansów skierował do rządu raport, w którym zaproponował uzupełnienie zerowanie ceł i zwiększenie podatku odpraw zaworem objęte podatkiem akcyzowym na ropę — w rzeczywistości zwrotem części kosztów, prawo do otrzymania którego mieli otrzymać RAFINERII przy zakupie surowców od firm naftowych. Energetyki sugerował połączyć się z warunkami świadczenia zwrotnego podatku akcyzowego z kilkoma kryteriami: głębokości przerobu ropy naftowej w RAFINERII (65% i powyżej), oddaleniem zakładów eksportowych od granic i ilości dostaw benzyny, diesla i benzyny ciężkiej (surowiec dla petrochemii) na rynek wewnętrzny. Większość firm zgodzili się z mechanizmem odwróconego podatku akcyzowego, jednak “Татнефть” zaproponowała podnieść poprzeczkę głębokości przerobu do 80%, a “Gazprom ropy naftowej” i “Lukoil” — związać go świadczenie z внутрироссийскими dostawami lekkich produktów naftowych, a także olejów i asfaltów. Nie zgadzając się z regulatorami wyraził “Surgutneftegaz”, który zaproponował, wspierać RAFINERII z pomocą odliczenia wydatków na modernizację zdolności przetwórczych z wypłat z tytułu podatku dochodowego od firm naftowych.
Rozbieżności w stanowiskach firm w dużej mierze były związane z różnicami w profilu ich przetwarzania biznesu. Киришский RAFINERII “Surgutneftegaz” nie należy do grona liderów pod względem głębokości przetwarzania (54,8% wobec 81,3% średnio w branży, według danych ministerstwa Energetyki), jednak przy tym nastawiona na eksport, co w dużej mierze sprzyja bliskość portu w Primorsku (obwód leningradzki), z którym zakład w Kiriszi bezpośrednio powiązany нефтепродуктопроводом. Z kolei “Татнефть” jest właścicielem jednego z najlepszych rosyjskich RAFINERII — “Танеко”, głębokość przetwarzania na którym (99,2%, w zależności od firmy) znacznie przekracza среднероссийский poziom. “Lukoil” i “Gazprom ropy naftowej” mocno zróżnicowane linia produktów, która nie jest ograniczona wydaniem podstawowych produktów naftowych: benzyny, oleju napędowego i oleju opałowego. “Lukoil” jest największym w Rosji producentem olejów silnikowych (197 300 ton w 2017 roku przeciwko 131 500 t u “Rosnieft”, według Thomson Reuters), a “Gazprom ropy naftowej” dzieli “Rosnieft” mistrzostwa wydania najczęstszą marki авиакеросина — TC-1 (184 500 t vs 185 000 ton w 2017 roku).
Konfiguracja odwróconej akcyzy
Na tym tle rozwiązanie znalezione na podstawie wyników trzech czytań, wygląda kompromisem: prawo zwrotny akcyzę otrzymają RAFINERII, u których w strukturze przerobu na udział benzyny 5-go ekologicznej klasy stanowią nie mniej niż 10%. W ramach tego kryterium nie podlegają głównie małe zakłady o mocy do 1,5 mln ton przetworzonych, które specjalizują się w produkcji opałowego, — w ubiegłym roku wartość produkcji na mini-RAFINERII krotnie przekroczył wydanie benzyny i diesla (284 400 t vs. 23 200 t i 69 400 t, odpowiednio, jak wynika z danych Thomson Reuters).
Dla większych RAFINERII taka metoda wsparcia w ogóle, neutralny, biorąc pod uwagę, że nawet te rośliny, u których udział benzyny przypada mniej niż 10% recyklingu, będą mogli do 2029 roku skorzystać z zaworem objęte podatkiem akcyzowym, pod warunkiem, że w ciągu najbliższych sześciu lat, oni założą w modernizację mocy produkcyjnych ponad 60 mld rubli — sumę, обременительную dla mini-RAFINERII, ale porównywalnych z lokatami największych graczy w branży, na przykład, “Gazprom ropy naftowej” do połowy roku 2020 zamierza zainwestować 418 mld zł w modernizację Omsk i Moskiewskiego RAFINERII, a “Lukoil” — ponad 100 mld zł w aktualizacji mocy “Нижегороднефтеоргсинтеза”.
Terytorialne współczynniki
Pomoc dla firm będą i terytorialne kursy, na które będzie pomnożona zwrotny podatek akcyzowy. Wartość współczynnika — od 1,05 (RAFINERII w Republice Ałtaj, Омской regionu i kraju ałtajskim) do 1,5 (fabryki w Chakasji i kraju krasnojarskim) — będzie zależeć od odległości RAFINERII od eksportu granic — kryterium, to nie przypadek, o którym mowa w styczniowych ofert Energetyki. Większość dużych RAFINERII zostały zbudowane w ciągu pierwszych 20 lat po zakończeniu wojny, w czasie, gdy samochód był luksusem, a nie środkiem transportu. Dlatego budowano w głębi kraju i były zorientowane na eksport benzyny, a na produkcję diesla dla krajowego transportu towarowego (diesla) i oleju opałowego dla elektrowni. Sytuacja zmieniła się w drugiej połowie lat 1960-tych, kiedy to zaczęły powstawać nowe zakłady bliżej do eksportu granic — na terenie republik radzieckich, w szczególności na Ukrainie (Лисичанский RAFINERII), na Białorusi (Mozyrski ZN) i na Litwie (Мяжейкяйский RAFINERII).
Wraz z upadkiem Związku te RAFINERII pozostały poza granicami kraju. Rosja odziedziczyła przestarzałe fabryki, z których ostatni do upadku ZSRR został zbudowany w 1966 roku, stał się Achinsk RAFINERII, który, będąc znajduje się w kraju krasnojarskim, otrzyma prawo na najwyższy terytorialny współczynnik po otrzymaniu zwrotnego akcyzy. To ułatwi “Rosnieft” jego modernizację, na które firma już wydatkowane 70 mld rubli. To samo dotyczy Ухтинского RAFINERII — najprostszego z technologicznego punktu widzenia zakładu “Łukoil”, znajdującego się w Republice Komi, dla której ustalono współczynnik 1,3. W ubiegłym roku głębokość przetwarzania na Ухтинском RAFINERII, według ЦДУ TACK, została zwiększona z 69,2% do 73,8%, to pozwoliło utrzymać zakład w granicach rentowności na tle likwidacji różnicy między eksportem cła na ropę naftową i olej opałowy, choć firma w takiej możliwości były wątpliwości, o czym w marcu na Dnie inwestora w Londynie-poinformował wiceprezes Łukoil” Vadim Wróbli.
Zachęty dla modernizacji
Dzięki odwrotnemu акцизу i terytorialną kursy podatkowy manewr staje się dla firm mniej uciążliwe, niż wcześniej oczekiwano. Do wniesienia projektu ustawy do Dumy ministerstwo Finansów prezentował obliczenia, zgodnie z którym od podniesienia podatku odpraw i wyzerowania celnych budżet w ciągu najbliższych sześciu lat otrzyma 1,6 bln zł dodatkowych dochodów. Po dwóch pierwszych czytań ministerstwo obniżyło swoją ocenę do 1 bln rubli. Pomimo tego, że manewr będzie wyzwaniem dla uczestników branży — z powodu likwidacji różnicy między wysokimi cła na ropę niskimi benzyny, нафту i diesel, stymulujące eksport produktów naftowych, jak i ze względu na wzrost kosztów surowców, którego wartość dla RAFINERII oblicza eksportu нетбэку (cena eksportowa minus opłaty i koszty transportu). Firmy stracą pośrednich dotacji, bez których, w ocenie VYGON Consulting, opłacalne pozostaną tylko nieco ponad 40% zdolności przetwórczych (120 mln ton z 280 mln ton).
Jednak katastrofalne dla branży skutków podatkowy manewr nie spowoduje, on tylko daje firmom dodatkowe zachęty modernizacji RAFINERII, które ci już otrzymałeś w wyniku redukcji ceł eksportowych na ropę z 49% w 2014 roku do 30% w 2017-m. jest To, w szczególności, widać na dynamikę inwestycji w rafinerie, średnia roczna ilość których w latach 2014-2017 wzrosła prawie o połowę w porównaniu z 2010-2013 lata (278 mld przeciwko 188 mld zł), jak wynika z danych ministerstwa Energetyki. Taki wzrost jest już pozwolił zwiększyć średnią w branży głębokość przetwarzania — z 71,1% w 2010 r. do 81,3%, w 2017-m. jest to Jednak nadal niższe niż w USA, gdzie, według Agencji informacji energetycznej, średnia głębokość przetwarzania w zeszłym roku wyniósł 93,6%. A to znaczy, że firmy będą musiały dołożyć jeszcze sporo wysiłku, aby doprowadzić konkurencyjności przetwórstwa aktywów do najlepszych światowych standardów.
Wyjście w zwiększeniu eksportu
Podatkowy manewr to tylko przyczyni się, jak przyczyniły się do modernizacji przemysłu węglowego rynkowe reformy, przed rozpoczęciem których branża otrzymała tanich dotacje i pośrednie korzyści w postaci wysokiego popytu na węgiel, поддерживавшегося z powodu wysokiej energochłonności radzieckiej gospodarki. Po latach 1991-2001 zużycie węgla электроэнергетикой zmniejszyła się prawie o jedną trzecią (z 173,1 mln t do 120,4 mln t), a bezpośrednie dotacje na adres branży węglowej, według danych banku Światowego, — z 1,05% PKB w 1993 r. do 0,05% PKB w 2001-m. Najpierw doprowadziło do zamknięcia ponad 200 kopalń i nacięć i masowe zwolnienia wśród górników, których liczba w tym samym okresie zmniejszyła się ponad dwukrotnie (z 377 000 178 000 osób). Jednak w ślad za bolesne ściskanie w branży węglowej rozpoczął się gwałtowny wzrost, sterownik którego był eksport, bo aż ośmiokrotnie увеличившийся w ciągu ostatnich 20 lat, z 22,3 mln ton w 1997 r. do 184,6 mln ton w 2017 roku, jak wynika z danych ministerstwa Energetyki.
Tym samym wyjście mogła znaleźć i przetwórstwo ropy naftowej, która na arenie międzynarodowej póki co konkurencyjny pod tylko w najmniej depozytu zabezpieczającego w domu maklerskim segmencie produkcji oleju opałowego: według ЦДУ TACK, w 2017 roku udział eksportu musiał 79,8% krajowego produkcji, podczas gdy udział diesla wskaźnik ten wyniósł 57%, a benzyny — tylko 10,3%. Tak niski udział eksportu w produkcji benzyny nie jest przypadkowa: pomimo przejście rosyjskich RAFINERII na wydanie paliwa klasy Euro 5, jego jakość jest jeszcze gorsza od zagranicznych odpowiedników. Jedną z pośrednich temu świadectw — słowa dyrektora kaluga fabryki Volkswagen Group Rus Olivera Грюнберга, który w zeszłym roku na konferencji “Автоэволюция-2017” przyznał, że Volkswagen Group Rus w ciągu dziesięciu lat została zmuszona importować benzyna do pierwszej wypełnienia w zszedł z linii produkcyjnej auto, aby uniknąć uszkodzenia silnika.
Koszty geting
Wzrost udziału eksportu w produkcji benzyny może stać się jednocześnie i kotwicą, i wskaźnikiem udanej modernizacji rosyjskiej ropy. W związku z tym, regulatory ważne jest, aby zmniejszyć bariery dla eksportu, nie używać ich jako narzędzia do regulacji cen, jak to się stało z cła na produkty ropopochodne, które od sierpnia do końca roku wzrósł do 90%.
Wskazane jest, aby zapisywać i stabilność opodatkowania recyklingu, nagłych zmian, w którym, niestety, nie można wykluczyć. Pomimo dążenie rządu wybrać maksymalnie neutralne środki pomocy technicznej liczba uczestników branży, jak już wykazano powyżej, nadal pozostaną za burtą. Możliwe, regulatory warto byłoby iść na stopniowe obniżenie akcyzy na produkty naftowe, które z podatkowego punktu widzenia byłoby proporcjonalnie do strat od wstecznego akcyzy na olej (600 mld rubli w ciągu sześciu lat). Takie rozwiązanie, z jednej strony, byłoby uniwersalne dla wszystkich uczestników branży, a z drugiej — proste z punktu widzenia administracji, zwłaszcza w przypadku, gdyby 100% wpływów na paliwa акцизам została przeniesiona na poziom regionów. I to by było logiczną konsekwencją niedawnego obniżenia akcyzy na benzynę i olej napędowy (na 3000 i 2000 zł, odpowiednio) i ich redystrybucji na rzecz budżetów regionalnych, które do końca roku zostaną przyznane 84,4% akcyzy i opłaty zamiast 57,1%, jak to było wcześniej.
Jednak górę wzięła skomplikowany schemat z zaworem objęte podatkiem akcyzowym i terytorialnych kursach. Jest to nieunikniony skutek próby zrobienia wsparcie jak najbardziej książce. Ale skierowanie za każdym razem odwraca się wysokimi kosztami administracji, co jest dobrze znane specjalistom, zajmującym się problemami reformy systemów opieki społecznej. Teraz w tym samym musiał upewnić się ekspertom i regulatory branży naftowej.