Zdjęcia Wiktora Драчева / TASS
Jaki jest związek między cenami ropy i переизбранием Donalda Trumpa? Czym zakończy się konfrontacja OPEC+ i wydobycia łupkową? Czy da się “Gazpromowi” utrzymać swój rynek w Europie i jak zareagują ceny surowców? To tylko część pytań, na które odpowiedzi poznamy w przyszłym roku
2018 rok okazał się ciekawy i bogaty w wydarzenia zachodzące na rynku naftowym i gazowym. Szczególnie ciekawe było obserwować zmianę paradygmatu, ustawienie notowania ropy. We wrześniu i październiku ubiegłego roku wydawało się, że ceny ropy naftowej idą pewnie w górę i znak $100 za baryłkę nie za górami, ale sceptycyzm perspektyw gospodarki światowej, złagodzenie amerykańskich sankcji przeciwko Iranowi, a także trudności, z jakimi stoją kraje OPEC+ przy przedłużeniu transakcji w celu ograniczenia produkcji, doprowadziły do załamania się cen poniżej 50 dolarów za baryłkę.
2019 rok zapowiada się nie mniej interesujące zarówno dla Rosji, jak i w aspekcie globalnym. Niektóre z wydarzeń, których wynik będzie jasna w tym roku, предопределят dynamikę rynku w najbliższym czasie. Poniżej — moja kolekcja pięciu głównych intryg naftowego i gazowego rynku na 2019 rok.
1. Ukraina i “potok Północny — 2″
Konflikt między Rosją i Ukrainą nie tylko skomplikował negocjacje między dwoma krajami zakupów i tranzytu gazu — sytuacja w impasie, z którego bardzo trudno będzie znaleźć do przyjęcia dla wszystkich zainteresowanych stron wyjście.
Umowy podpisane między “Gazprom” i “Naftogaz” w odległej 2009 roku i stały się miną zegarowa w życie ich невыгодности dla strony ukraińskiej, wygasają pod koniec 2019 roku. I jeśli переподписание kontraktu na zakup gazu — rzecz korzystna dla obu stron, ale opcjonalne, ponieważ Ukraina może nadal kupować gaz po реверсным schematów u europejskich firm, to bez kontraktu na tranzyt gazu nie może się obejść. Nawet jeśli “potok Północny — 2” zostanie uruchomiony na początku 2020 roku, jego mocy nie starczy dla wyrównania ilości, które idą przez Ukrainę.
Konstruktywnych negocjacji przeszkadza kilka okoliczności. “Gazprom” próbuje odwołać się od decyzji arbitrażu w sztokholmie, który na nowo niektóre warunki obowiązujących umów i nakazał “Gazprom” do zapłaty “Naftogazu” 2,6 mld usd grzywny. Moskwa, jak się wydaje, nie zgadzam się negocjować, dopóki Kijów nie zrezygnuje z roszczeń, ale dla każdego ukraińskiego polityka odstąpienie od należnego na podstawie decyzji arbitrażu grzywny będzie zbliżona do politycznego samobójstwa. Sytuacja komplikuje się jeszcze tym, że w marcu na Ukrainie powinny odbyć się wybory prezydenckie, w których zwycięstwo Petra Poroszenki oczywista. Dlatego aż do negocjacji może nie mieć sensu: nie jest jasne, kto w końcu okaże się u władzy i czy będą nowe przywódcy polityczni zachować poprzednie porozumienia.
Najprawdopodobniej kontrakty zgodnie z tradycją zostaną podpisane w końcu grudnia — każda ze stron będzie stał przy swoim, aż do ostatniego. Przewidzieć warunki, na których będą podpisane, nie można, ale w najlepszym z realistycznych scenariuszy “Naftogaz” będzie mógł kupować gaz bezpośrednio od Gazpromu po konkurencyjnych cenach, a tranzyt gazu przez Ukrainę spadnie do 30-50 mld metrów sześciennych rocznie — to dwa razy mniej niż teraz. Co do “potoku Północnego — 2”, to najprawdopodobniej zostanie uruchomiony na początku przyszłego roku, bez względu na intensyfikację prób części amerykańskiej i europejskiej elity politycznej umieścić celowość tego projektu pod znakiem zapytania. Niemcy — główny beneficjent “potoku Północnego — 2” — w Europie nadal promować jego realizacji.
2. Popyt na rosyjski gaz w Europie
Do końca 2019 roku STANY zjednoczone wprowadzą do eksploatacji niemal wszystkie fabryki skraplania gazu, których budowa rozpoczęła się w ciągu ostatnich kilku lat. W rezultacie kraj wejdzie w top 3 największych objętościowej mocy skraplania gazu wraz z Katarem i Australią. Uważano, że to doprowadzi do zmniejszenia popytu na rosyjski gaz, który częściowo zostanie wyparty przez amerykańskie LNG. Jednak spadek popytu na rosyjski gaz dopóki nie obserwuje, i jest mało prawdopodobne, to stanie się to na dużą skalę. Z ostatnich dwóch lat wzrost popytu na gaz w Chinach i innych krajach, w szczególności w Azji, rósł w rekordowym tempie, to абсорбировало wzrost produkcji LNG w USA i Australii.
Wzrost popytu na gaz ziemny, w tym LNG ze strony azjatyckich nabywców, najprawdopodobniej będzie kontynuowana — w tym przeszkodzić może tylko globalna recesja. Jednak Fitch Ratings nadal oczekuje niewielkiego spadku eksportu rosyjskiego gazu do Europy w związku dostaw na ten rynek amerykański LNG. Rosyjski eksport gazu na rynek europejski w końcu może obniżyć się o około 5-7% w porównaniu z rekordowych wartości 2018 roku.
Ciekawe, jak w tej sytuacji zachowa się jak “Gazprom”. Na razie firma w ogóle wszystko robi poprawnie: idzie na ustępstwa na rzecz poszczególnych klientów na ceny i warunków dostawy, a także bada sondą możliwość sprzedaży gazu nie tylko do kontraktów długoterminowych, ale i na rynku kasowym. Czy uda się w końcu “Gazpromowi” utrzymać swój udział w rynku w Europie, dowiadujemy się bliżej końca roku.
3. OPEC+ przeciw łupkową ropę
Konfrontacja OPEC+ z ropą łupkową, rozpoczęte w 2014 roku, kiedy OPEC podjął decyzję zalać rynek ropą i “zabić” łupek niskimi cenami, trwa. Teraz walka idzie o to, aby utrzymać ceny na odpowiednim poziomie, nawet jeśli będzie musiał poświęcić udziałem w rynku. Problem w tym, że wewnątrz OPEC+ jest dużo sprzeczności, które усугубились po tym, jak STANY zjednoczone wprowadziły sankcje przeciwko Iranowi.
Główna intryga — jak będzie rozwijać się historia z umową OPEC+, gdzie pierwsze skrzypce grają Arabia Saudyjska i Rosja. Umowa o kolejnym zmniejszeniu wydobycia ropy naftowej został osiągnięty w grudniu ubiegłego roku, ale działać będzie tylko do lipca 2019 roku. Stosunkowo krótki okres umowy, a także wątpienia rynku w tym, że będzie ono przestrzegane tak samo starannie, jak w latach 2017-2018, doprowadziło do tego, że ceny ropy Brent na jakiś czas spadały poniżej 50 dolarów za baryłkę, choć potem trochę odżyły.
Najprawdopodobniej, Arabia Saudyjska, Rosja, zjednoczone emiraty ARABSKIE i inne największe uczestnicy umowy zmniejszyć wydobycie już w styczniu, zgodnie z przyjętymi zobowiązaniami ropę taniej 50 dolarów za baryłkę jest zagrożeniem nie tylko dla gospodarki Arabii Saudyjskiej, która komfortowo się czuje w cenie powyżej $70, ale i dla Rosji, której potrzebne są znacznie mniejsze ceny, aby zrównoważyć budżet ($50-60 za baryłkę). Ponadto, wydaje się, że wzrost wydobycia łupkową ropę będzie kontynuowana w tym roku, co sprawi, że OPEC+ przedłużyć umowę na drugą połowę roku. W rezultacie średnie roczne ceny, szacuje się, że Fitch Ratings, mogą wynieść $60-70 za baryłkę. Ale jeśli wydobycie łupkową ropę będzie rosnąć, tak samo rześcy tempie i dalej, OPEC w średnim okresie może się wycofać i zacząć zwiększać wydobycie, aby zdążyć zarabiać te naftowe сверхресурсы, które mają jej członkowie.
4. Sankcje wobec Iranu i kampania wyborcza w USA
Administracja amerykańskiego prezydenta, w przeciwieństwie do rosyjskich kolegów, nie może poprosić, aby amerykańskie spółki naftowe firmy “dobrowolnie” zmniejszyły wydobycie i сбалансировали rynek. Ale u Włóczęgów pojawił się potężne narzędzie wpływu na globalny rynek ropy naftowej po ponownym wprowadzeniu sankcji przeciwko Iranowi.
Изначальна retoryka Włóczęgów był bardzo napięty — wydawało się, że poważnie chciał ograniczyć eksport irańskiej ropy naftowej do zera. Ale po tym jak ropa przebiła barierę $80 za baryłkę, retoryka ustąpił, i STANY zjednoczone, jak i w trakcie obowiązywania poprzedniej rundy sankcji, wydali specjalne zezwolenia na zakup irańskiej ropy największym jej konsumentów. To pomogło ostudzić światowy rynek ropy naftowej.
Trump natychmiast próbował “sprzedać” spadek cen ropy jako swoje osiągnięcie, choć to właśnie jego działania wcześniej doprowadziły do wzrostu cen. Wygląda na to, doradcy amerykańskiego prezydenta powiedziano do niego myśl o tym, że wysokie ceny ropy w dzisiejszych realiach brzemienne recesji. A od tego, jak pokaże się amerykańska gospodarka w 2019 roku, zależą szanse Trumpa na reelekcję.
Najprawdopodobniej specjalne uprawnienia (waivers) na zakup irańskiej ropy, które kończą się na początku maja 2019 roku, będą przedłużone. To pomoże uniknąć wzrostu cen ropy i zwiększy szanse Trumpa na reelekcję. Dla amerykańskiego prezydenta jest niezwykle ważne, aby recesja, która w pewnym momencie nieuchronnie nastąpi (wzrost gospodarczy nie może trwać wiecznie), została ustalona nie wcześniej niż 3 października 2020 roku. Właśnie wtedy odbędą się kolejne wybory prezydenckie.
5. Ostateczna decyzja na “Arctic LNG 2”
“Novatek” — jedna z niewielu dużych prywatnych rosyjskich spółek gazowniczo miło zaskoczyła uczestników branży, uruchamiając w końcu 2017 roku projekt “Jamał LNG” skraplania gazu w Arktyce. To było robione w obiecane terminie i w ramach budżetu, co jest rzadkością. Teraz “Novatek” przygotowuje się powtórzyć sukces z nowym projektem — “Arctic LNG 2”, który ma pomóc Rosji umocnić się na globalnym rynku skroplonego gazu, a w przyszłości stać się jednym z jego liderów.
“Arctic LNG 2” — technicznie bardziej skomplikowany projekt, niż “Jamał LNG” i realizowany jest on w bardziej skomplikowanych makroekonomicznych i politycznych warunkach. Zakład zlokalizowany będzie na specjalnych grawitacyjnych platformach, a przy jego budowie będą maksymalnie wykorzystane rosyjskie technologie.
Aż do projektu dołączyła francuska firma Total, negocjacje prowadzone są również z szeregiem potencjalnych partnerów, w tym narodową нефтегазовую firmę Arabia Saudyjska Saudi Aramco, która posiada znaczne zasoby finansowe. Pozyskiwanie finansowania jest kluczowym zadaniem dla “Новатэка”, tak jak tradycyjne rynki kapitału dla firmy zamknięte z powodu zachodnich sankcji.
Najprawdopodobniej, ostateczna decyzja w sprawie uruchomienia projektu zostanie podjęta do końca roku, a to przyczyni się do sukcesu projektu “Jamał LNG”, który praktycznie wyszedł na pełną moc, a także zainteresowanie projektem ze strony międzynarodowych firm z powodu bardzo niskich kosztów wydobycia i skraplania. Projekt powinien być opłacalne prawie w każdych scenariuszach cenowych, w tym dzięki podatkowego zwolnienia.
Najgorsze, co może się zdarzyć na tym etapie, to wprowadzenie antyrosyjskie sankcji mających wpływ na import urządzeń do produkcji LNG. Aż takie sankcje publicznie nie zostały omówione, ale ich wprowadzenie prawie na pewno doprowadzi do opóźnienia projektu: chociaż “Novatek” i planuje wykorzystać rosyjskie technologie, bez współpracy z międzynarodowymi firmami przy budowie takiego skomplikowanego obiektu obejść będzie trudno.