“Oprichter GNU: vrije software is essentieel wapen tegen surveillance”

0
412

Het gebruik van vrije software is essentieel om surveillance tegen te gaan. Dat stelt Richard Stallman, de oprichter van de Free Software Foundation en GNU, in een interview met Tweakers. “Vrije software zorgt ervoor dat je apparaat je gedrag niet meer verraadt.”

“Als je niet-vrije software gebruikt ben je kwetsbaar voor spionage via je eigen computer.”, aldus Stallman tegenover Tweakers op de CCC-beveiligingsconferentie in Hamburg. “Iedereen kan een aangepaste versie van vrije software maken en zelf bepalen wat daar inzit. Inderdaad, veel mensen kunnen geen broncode lezen en voeren dus geen wijzigingen door in software. Maar het zorgt wel voor een soort collectieve controle. Er hoeft maar één iemand malafide functionaliteit aan te treffen en een nieuwe versie te publiceren.”

Stallman is de oprichter van de Free Software Foundation en GNU, en is groot voorstander van vrije software, waarvan de broncode beschikbaar is en die vrijelijk kan worden aangepast. “Propriëtaire software onderwerpt de gebruiker”, stelt Stallman, verwijzend naar software waarvan de broncode niet vrij is, zoals Windows. “Omdat de ontwikkelaars gebruikers in hun macht hebben, worden ze verleid tot het inbouwen van backdoors.” Daarbij wijst hij onder meer naar de kill switch die Apple en Google hebben ingebouwd in hun mobiele besturingssystemen en die de bedrijven op afstand apps laat wissen van telefoons, evenals vergelijkbare functionaliteit die in Windows zou zitten.

De voorvechter van vrije software erkent dat ook software waarvan de broncode vrijelijk kan worden bekeken en bewerkt beveiligingsproblemen bevat. “Maar ontwikkelaars van vrije software voelen geen drang om malafide functionaliteit toe te voegen. Ontwikkelaars van propriëtaire software doen dat continu! Ze weten dat gebruikers het toch niet kunnen verwijderen. Het maakt ze niet uit. Gebruikers van propriëtaire software zijn sitting ducks.” Er bestaat wel kwalitatief hoogwaardige propriëtaire software, erkent Stallman. “Maar het is onethisch en kwaadaardig. Het is een bedreiging voor vrijheid.”

Tegelijkertijd is het gebruik van vrije software niet genoeg. “Ook andere vormen van surveillance moeten worden ingeperkt, zoals de bewaarplicht”, vindt Stallman. “Vrije software biedt geen waterdichte beveiliging, maar het is tenminste beveiliging.” Volgens Stallman is er politiek nog te weinig veranderd na de Snowden-onthullingen, die anderhalf jaar geleden begonnen. “Het is niet genoeg om beperkingen te stellen aan wat de overheid mag doen met verzamelde gegevens”, zegt Stallman. “We moeten het onmogelijk maken om vast te leggen waar iedereen heen gaat en met wie iedereen praat.”

Dat is niet alleen belangrijk voor mensen die het niet fijn vinden dat ze worden gevolgd, maar vooral ook om te voorkomen dat klokkenluiders kunnen worden opgepakt, stelt Stallman. “We moeten het onmogelijk maken om klokkenluiders te identificeren als we daadwerkelijk een democratie willen hebben. Een democratie kan niet zonder klokkenluiders.”

Stallman benadrukt het verschil tussen vrije en opensource-software. Beide stempels worden vaak op dezelfde software gedrukt, maar waar ‘open source’ enkel betekent dat de broncode van software wordt gepubliceerd, betekent het stempel ‘vrije software’ dat de software ook vrijelijk kan en mag worden aangepast en opnieuw gedistribueerd.

Stallman gebruikt geen telefoon. “Het is in theorie mogelijk om een vrije telefoon te maken, maar in de praktijk niet”, stelt Stallman. “Het modem van telefoons kan geen vrije software draaien, omdat de specificaties niet bekend zijn en een certificaat van de fabrikant nodig is om te software te kunnen flashen.” Daardoor kan alleen de application processor van de telefoon vrije software draaien. “Maar backdoors in het modem zorgen ervoor dat weer niet-vrije software naar de applicatieprocessor kan worden geflasht”, beweert Stallman.

Android is volgens Stallman sowieso niet vrij. De mobiele versie van Ubuntu en Replicant, een vrije kloon van Android, zijn volgens Stallman geen oplossing. “Die draaien alleen op de applicatieprocessor en zijn dus niet volledig vrij.” Ubuntu Phone heeft bovendien niet-vrije drivers aan boord, tekent Stallman aan.

De programmeur, die in 1975 de originele versie van Emacs schreef, ziet wel een mogelijkheid voor een privacybewuste telefoon, in de vorm van een pager die enkel communicatie kan ontvangen en niets terugzendt naar het netwerk. “Mensen zouden je een bericht kunnen sturen op die pager, waarna je zelf kunt bepalen of je verbinding wil maken met het telecomnetwerk”, aldus Stallman.